Średniowieczne budownictwo mieszkalne Krosna nie odbiegało od wznoszonego na terenie Śląska. Początkowo budowano domy drewniane i szachulcowe, później zastępowano je „budynkami masywnymi”. Mieszczanie wznoszący kamieniczki murowane spotykali się z poparciem władz miejskich. Do bogatej architektury mieszczańskiej należał wzniesiony przy rynku w 1709 r. hotel „ Pod złotym słońcem”. Budynek miał bogate wnętrza i ozdobną fasadę. Także bogata w formie była fasada domu wiejskiego i apteki. Przekazy zawierają informacje o bogatych ornamentach zdobiących nadproża okienne, wspominają o bogatej sztukaterii wewnątrz budynków, stiukowych sufitach, ozdobnych kominach, sklepionych parterach. Kamieniczki zbudowane zostały w XVIII w. i na początku wieku XIX, najczęściej na reliktach budowli wcześniejszych – renesansowych i gotyckich. Założone na wydłużonych prostokątach, parcelach gotyckich. Najczęściej są one dwu lub trzy kondygnacjowe, trzyosiowe, z sienią przelotową na osi bocznej. Usytuowane są przeważnie kalenicowo. Nakryte są wysokimi dachami dwuspadowymi, względnie mansardowymi i kryte dachówką. Ten rodzaj domów na obszarze starego miasta można przyjąć jako typ domu w Krośnie najbardziej powszechny. Należą do nich zarówno te, które mieszczą się w zwartej zabudowie na ulicach przyległych do rynku jak
i nieliczne wolnostojące.
Między 15. a 20. lutego 1945 r. w wyniku walk pomiędzy Rosjanami a hitlerowskimi Niemcami, miasto Crossen an der Oder zajęli Rosjanie. Na skutek zaprószenia ognia przez wojska radzieckie, stare (dolne) miasto zostało zniszczone w prawie 80 %. Reszta destrukcji dokonano jednak po wojnie, kiedy rozebrano zgliszcza, a cegieł używano do bieżącej odbudowy Warszawy oraz prawdopodobnie innych miast Polski. W powojennym Krośnie nad Odrą (pierwsza nazwa), możemy zobaczyć do tej pory tylko nieliczne zachowane przedwojenne kamienice przy ul. Mnichów i Pocztowej. Na ścianie północnej kamienicy nr 1 przy ul. Mnichów zachował się szczyt domu z gotyckiej zabudowy miasta. W większości obecna zabudowa pochodzi z XVIII i XIX w., a niektóre z nielicznych zachowanych posiadają cechy stylu klasycystycznego. Parę zabytkowych osiemnastowiecznych domów zachowało się również w obrębie dawnej chyży rybackiej (plac Bolesława Prusa).
Wiele zdjęć oraz pamiątek z przedwojennego krośnieńskiego starego miasta znajdziecie Państwo w izbie regionalnej na Zamku Piastowskim.
Zobacz również:
Czytaj także:
